Uzun Yolların Dev Oyuncakları: Tırlar (Volvo FH16-750)

Birçoğumuz yollarda görüyoruz bu dev oyuncakları. Bir an önce önünden, arkasından  olabildiğince çabuk kaçmaya çalışıyoruz. Kendimizce haklıyız da biraz da... Ne de olsa o yüksek hızlarda ani duruşlar yapmak, araca kontra vermek binek araç kullanıcıları için bir hayli zorlu ve tehlikeli. Hal böyle olunca arkasında onlarca ton taşıyan bu dev oyuncakların nasıl duracağını nasıl döneceğini manevraları konusunda kuşkulanıyoruz. Ama gerçek sandığımızdan biraz farklı. Tırlar binek araçlara göre daha komplike sistemlerdir. Bunun nedeni binek otolar bir kaç yüz kilo yük taşıyabilirken bu dev oyuncaklar onlarca ton yükü sırtlanabilmesidir

Bu devasa ağırlığın hareket ettirilebilmesi daha da önemlisi durdurulabilmesi için üst düzey bir teknolojiye ihtiyaç duyulur bu teknolojiler neler gelin biraz inceleyelim ve incelememize yukardaki oyuncakla başlayalım.

Volvo gerek binek araç, gerek ticari araç piyasasında güvenlik, performans ve konfor olarak kendini kanıtlamış markaların başında geliyor. Zamanında performans olarak o zarif arabaları birer jet motoruna çeviren T5-T6  motorlarının mimarı  Volvo FH16 750’sinde de gayet cömert davranmış. 16 litrelik motoruyla bugüne kadar ki en güçlü Volvo'yu üretmişler ve 750 beygir 3.550 Nm. torkluk V6'lı dizel bir canavar oluşmuş. Bu canavar I-Shift otomatikleştirilmiş 12 kademeli vites ile bu devasa güç yola aktarılmış. Böylece bu dev oyuncaklar hakkında en azından nasıl onlarca yükü sırtlanabildiklerini az çok anlayabildik. Biraz da bu oyuncakların nasıl durduracağımızdan bahsedelim

Tırlar binek araçların aksine tek bir fren sistemi ve alışılagelmiş bir fren sitemi kullanmazlar bunun nedeni fren uygulandığında bu gücü tekerlere iletmek imkansız olduğu için havalı fren sistemi kullanırlar. Pedala uygulanan güç ile birlikte hava, araç tekerine kadar gider ve kampana ya da fren diskine giderek mekanik bir hareket oluşturur bu hava ise kompresör de oluşturur ve frenden aldığı komut ile hava, sisteme dağıtılır. Elbetteki bu kompresör çok kullanımda şişer ve havalı fren sistemi durur. Bunun imdadına egzoz freni yetişir. Egzoz freni adından anlaşılacağı gibi egzoz tahliyesini engelleyerek motordan yaralanarak kesen sistemdir. Tırların bana kalırsa en güzel özelliklerinden birisi de retarder frenidir. Retarder freni tırların yanı sıra otobüslerde de kullanılan bir sistemdir. Bu sistemin çalışma prensibini şöyle izah edebiliriz: Şaftın ucuna rotor ve stator adı verilen iki çark bağlanmış hidrolik bir sitemdir. Bu sitem direksiyonun altında bulunan kolun hareketi ile bu iki çark arasına hidrolik dolar böylece şaftın dönmesi yavaşlatılmış olur, retarder kademesi arttıkça daha çok hidrolik dolar ve vasıta daha da yavaşlar. Bu fren sistemleri sayesinde uzun yollarda fren pedalı az kullanılır.Bu frenlemeler hakkında aşağıdaki videoyu izleyebilir ve dev oyuncakların nasıl durduklarına şahit olabilirsiniz.

Peki ya konfor? İşte bunun cevabını ise bir kaç kabin içi resim ve video ile az çok anlatmış olabilirim. İşte bu dev oyuncaklar aslında birer mühendislik ürünleridir. Fiyatlarına gelecek olursak, fiyatlarından tam emin olamadığım için  alacağınız FH16 lar doluluk ve motor seçeneklerine göre 150.000 ile 250.000 Euro arasında değiştiğini tahmin ediyorum.